.
Η Επιτροπή
Συμμόρφωσης της Συνθήκης- Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή με απόφασή της που εκδόθηκε στις 17 Απριλίου, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα δεν έχει συμμορφωθεί με τις υποδείξεις της και αποφάσισε να επιβάλλει ως ποινή την απαγόρευση συμμετοχής της χώρας στους προβλεπόμενους ευέλικτους μηχανισμούς του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να υποβάλει νέο σχέδιο για ένα ολοκληρωμένο και αξιόπιστο σύστημα καταγραφής εκπομπών αερίων ρύπων εντός τριών μηνών, το οποίο θα συζητηθεί κατά την επόμενη συνεδρίαση της Επιτροπής. Εφόσον γίνει δεκτό, η Ελλάδα θα ενταχθεί και πάλι στους μηχανισμούς του Πρωτοκόλλου (με καθυστέρηση όμως πιθανότατα ενός ακόμη τριμήνου) και οι ελληνικές βιομηχανίες θα μπορέσουν να συμμετέχουν και πάλι στο εμπόριο δικαιωμάτων αερίων του θερμοκηπίου. Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα από τις 141 που μετέχουν στο Πρωτόκολλο του Κιότο, η οποία αντιμετωπίζει κυρώσεις από την Επιτροπή Συμμόρφωσης της Συνθήκης- Πλαίσιο του ΟΗΕ.
Οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν την πρόθεση να στείλουν προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα - πρώτη φάση της διαδικασίας που μπορεί να οδηγήσει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο - ζητώντας εξηγήσεις για τους λόγους που δεν έχει εκπονηθεί ένα αξιόπιστο σύστημα καταγραφής των αερίων ρύπων των ελληνικών βιομηχανιών σε εφαρμογή του Πρωτόκολλου του Κιότο που είναι πλέον κοινοτική νομοθεσία. Από το κατά πόσο θα κριθούν ικανοποιητικές οι ελληνικές απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα της Επιτροπής, θα εξαρτηθεί αν θα συνεχιστεί η διαδικασία για να καταλήξει τελικά στο η Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παίζει ηγετικό ρόλο στις διεθνείς διαπραγματεύσεις για τον περιορισμό των ατμοσφαιρικών ρύπων και η επιπλοκή με την Ελλάδα τραυματίζει την αξιοπιστία της και αδυνατίζει σημαντικά τη θέση της. Το ίδιο το γεγονός της αποβολής της Ελλάδας από το μηχανισμό του Κιότο και η κόντρα που ξέσπασε στη συνέχεια μεταξύ του υπουργού ΠΕΧΩΔΕ κ. Σουφλιά και του αρμόδιου επιτρόπου κ. Δήμα δείχνει την προχειρότητα αλλά και την εσωστρέφεια με την οποία οι αρμόδιες υπηρεσίες στην Ελλάδα διαχειρίζονται υποθέσεις με μεγάλο διεθνές βάρος.
Τι είναι όμως το Πρωτόκολλο του Κιότο;
Υπερθέρμανση του πλανήτη (Global Warming) λέγεται η τάση για αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της Γης που παρατηρείται τα τελευταία 100 χρόνια. Σύμφωνα με την κρατούσα επιστημονική αντίληψη, σημαντικό ρόλο σε αυτό έχουν παίξει οι ανθρώπινες δραστηριότητες, κυρίως με την εκπομπή αερίων που συνεισφέρουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, όπως διοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο. Υπάρχουν βέβαια αρκετές αντίθετες απόψεις στην επιστημονική κοινότητα που αμφισβητούν ακόμη και τα στοιχεία για αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, αλλά κυρίως την απόδοση του φαινόμενου στα αέρια που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Προτείνονται διαφορετικές εξηγήσεις, όπως αυξημένο επίπεδο ηλιακής ακτινοβολίας, φυσιολογική κυκλική κλιματική διακύμανση και άλλα άγνωστα αίτια.
Το Πρωτόκολλο του Κιότο προέκυψε από τη Σύμβαση-Πλαίσιο για τις Κλιματικές Αλλαγές που είχε υπογραφεί στη Διάσκεψη του Ρίο, τον Ιούνιο του 1992, από το σύνολο σχεδόν των κρατών και η Ελλάδα κύρωσε τη Σύμβαση αυτή, κάνοντάς την νόμο του Κράτους, τον Απρίλιο του 1994. Στόχος της Σύμβασης είναι “η σταθεροποίηση των συγκεντρώσεων των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, σε επίπεδα τέτοια ώστε να προληφθούν επικίνδυνες επιπτώσεις στο κλίμα από τις ανθρώπινες δραστηριότητες”. Το Πρωτόκολλο του Κιότο αφορά των έλεγχο των εκπομπών έξι αερίων που θεωρείται ότι συνεισφέρουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου:
• του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) (βλ. Πίνακα 1 και 2)
• του μεθανίου (CH4)
• του πρωτοξειδίου του αζώτου (N2O)
• των υδροφθορανθράκων (HFC)
• των υπερφθοριωμένων υδρογονανθράκων (PFC)
• του εξαφθοριούχου θείου (SF6).
Τα κράτη που υπέγραψαν και επικύρωσαν το Πρωτόκολλο του Κιότο ανέλαβαν την υποχρέωση να ελέγξουν τις εκπομπές των παραπάνω ρύπων σε επίπεδα που καθορίζονται για κάθε χώρα ξεχωριστά (σε σχέση με το επίπεδο εκπομπών το 1990). Όπως φαίνεται στον Πίνακα 3, τις μεγαλύτερες μειώσεις ανέλαβαν να κάνουν η Ευρωπαϊκή Ένωση (3η παγκοσμίως στην εκπομπή CO2) με 8%, οι ΗΠΑ (1η στην εκπομπή CO2) με 7% και Καναδάς και Ιαπωνία με 6%. Η Ρωσία (4η στην εκπομπή CO2) υποχρεώνεται να κρατήσει τα ίδια επίπεδα εκπομπών (μεταβολή 0%) και οι αναπτυσσόμενες χώρες όπως για παράδειγμα η Κίνα (2η στην εκπομπή CO2) και Ινδία (5η στη εκπομπή CO2) απαλλάσσονται από κάθε υποχρέωση ελέγχου. Το τελευταίο αποτέλεσε σημείο τριβής με τις ΗΠΑ, οι οποίες δεν επικύρωσαν το πρωτόκολλο, διότι διαφωνούσαν με την πλήρη απαλλαγή των αναπτυσσόμενων χωρών. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση τέθηκαν ξεχωριστοί στόχοι για κάθε χώρα και η Ελλάδα ανέλαβε τη υποχρέωση να περιορίσει την αύξηση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από το 1990 ως τα έτη 2008-2012 (μέσος όρος) στα όρια του +25 % (βλ. Πίνακα 4). Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, μέχρι το 2000 οι εκπομπές της χώρας μας είχαν ήδη αυξηθεί κατά 23,4%, ενώ σύμφωνα με τις προβλέψεις, η αύξηση των εκπομπών κατά το 2010 θα ανέρχεται στο +35,8%.
Το Πρωτόκολλο του Κιότο πέρα από τα μέγιστα όρια εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που επιβάλλει για κάθε χώρα, προβλέπει τρεις μηχανισμούς που βασίζονται στην αγορά:
1. Διαπραγμάτευση δικαιωμάτων εκπομπών
Μία βιομηχανικά αναπτυγμένη χώρα που έχει μειώσει τις εκπομπές της πέραν των αρχικών στόχων που προβλέπει το Πρωτόκολλο, μπορεί να “πουλήσει” αυτή την επιπλέον μείωση σε άλλη χώρα που αντιμετωπίζει δυσκολίες στο να πετύχει το στόχο της.
2. Δημιουργία ενός “Μηχανισμού Καθαρής Ανάπτυξης”
Ο τελικός στόχος αυτού του μηχανισμού είναι οι αναπτυσσόμενες χώρες να αναπτύξουν καθαρές τεχνολογίες για να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Ο Μηχανισμός Καθαρής Ανάπτυξης παρέχει κίνητρα έτσι ώστε οι βιομηχανικά αναπτυγμένες χώρες να χρηματοδοτήσουν προγράμματα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στις αναπτυσσόμενες χώρες. Έτσι, μια βιομηχανικά αναπτυγμένη χώρα, αντί να μειώσει τις δικές της εκπομπές, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των εκπομπών σε κάποια φτωχότερη χώρα όπου η μείωση αυτή είναι ευκολότερη και φθηνότερη.
3. Εφαρμογή προγραμμάτων από κοινού
Παρεμφερές εργαλείο με τον Μηχανισμό Καθαρής Ανάπτυξης. Σε αντίθεση όμως μ’ αυτόν αφορά όχι τις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά μόνο εκείνες που έχουν δεσμευτεί σε μειώσεις μέσω του Πρωτοκόλλου του Κιότο (όπως π.χ. οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης).
Το Πρωτόκολλο του Κιότο έχει επικριθεί για την «χαλαρή» αντιμετώπιση των χωρών που ξεπερνούν τα όρια που τους τέθηκαν. Πέρα από το θέμα του γοήτρου, δεν προβλέπονται συγκεκριμένες οικονομικές ποινές (τέτοιες υπάρχουν μόνο για τα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, λόγω παραβίασης της κοινοτικής νομοθεσίας η οποία έχει ενσωματώσει το Πρωτόκολλο του Κιότο), μόνο εξαίρεση από τους παραπάνω τρεις μηχανισμούς και επιβολή μεγαλύτερων μειώσεων εκπομπών ρύπων σε επόμενη φάση του προγράμματος. Κυρίως όμως η κριτική επικεντρώνεται στο ότι είναι «πολύ λίγο, πολύ αργά» για να έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα. Παρόλα αυτά είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
Στην Διακήρυξη της Ουάσιγκτον το 2007, οι κυβερνήσεις του Καναδά, Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας, Ιαπωνίας, ΗΠΑ, Ρωσίας, Μ. Βρετανίας, Κίνας, Ινδίας, Βραζιλίας, Μεξικό και Ν. Αφρικής συμφώνησαν κατ’ αρχήν σε ένα διάδοχο σύστημα του Πρωτόκολλου του Κιότο, που θα περιλαμβάνει και τις αναπτυσσόμενες χώρες και που θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ μέχρι το 2009. Στόχος είναι η μείωση των εκπομπών CO2 στο μισό μέχρι το 2050.
ΠΙΝΑΚΕΣ
Πίνακας 1 και 2. Το αέριο που συνεισφέρει περισσότερο στο φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) και παρακάτω φαίνονται οι εκπομπές του ανά χώρα και ανά ομάδα χωρών (αναπτυγμένες – αναπτυσσόμενες) για το έτος 2004:
Εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα το έτος 2004
| ΘΕΣΗ | ΧΩΡΑ | ΕΚΠΟΜΠΕΣ CO2 (ΧΙΛ. ΤOΝ. ΑΝΘΡΑΚΑ) |
| 1 | ΗΠΑ | 1,650,020 |
| 2 | ΚΙΝΑ | 1,366,554 |
| 3 | ΡΩΣΙΑ | 415,951 |
| 4 | ΙΝΔΙΑ | 366,301 |
| 5 | ΙΑΠΩΝΙΑ | 343,117 |
| 6 | ΓΕΡΜΑΝΙΑ | 220,596 |
| 7 | ΚΑΝΑΔΑΣ | 174,401 |
| 8 | Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ | 160,179 |
| 9 | ΚΟΡΕΑ | 127,007 |
| 10 | ΙΤΑΛΙΑ | 122,726 |
| 40 | ΕΛΛΑΔΑ | 26,374 |
Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα το έτος 2004 για τις αναπτυγμένες και τις αναπτυσσόμενες χώρες φαίνεται πιο κάτω
| ΕΚΠΟΜΠΕΣ CO2 (ΧΙΛ. ΤOΝ. ΑΝΘΡΑΚΑ) |
| Αναπτυγμένες χώρες | 3,982,000 |
| Αναπτυσσόμενες χώρες | 3,691,000 |
Πίνακας 3. Προβλέπεται ο εξής καταμερισμός ευθυνών ανά χώρα (διαφορές επιπέδων εκπομπών από το 1990 ως το 2008-2012)
| ΧΩΡΑ | ΟΡΙΟ |
| Ευρωπαϊκή Ένωση (των 15), Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Τσεχία | -8% |
| ΗΠΑ | -7% |
| Καναδάς, Ιαπωνία, Ουγγαρία, Πολωνία | -6% |
| Κροατία | -5% |
| Νέα Ζηλανδία, Ουκρανία, Ρωσία | 0% |
| Νορβηγία | +1% |
| Αυστραλία | +8% |
| Ισλανδία | +10% |
Πίνακας 4. Ο συνολικός στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η μείωση των εκπομπών κατά 8% αλλά κάθε χώρα μέλος έχει το δικό της μερίδιο ευθύνης. Ο επιμερισμός των υποχρεώσεων ανάμεσα στα κράτη μέλη παρουσιάζεται στο παρακάτω πίνακα:
| ΧΩΡΑ | ΟΡΙΟ |
| Λουξεμβούργο | -28% |
| Γερμανία, Δανία | -21,5% |
| Αυστρία | -13% |
| Βρετανία | -12,5% |
| Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Τσεχία | -8% |
| Βέλγιο | -7% |
| Ιταλία | -6,5% |
| Ουγγαρία, Πολωνία, Ολλανδία | -6 |
| Γαλλία, Φινλανδία | 0% |
| Σουηδία | +5% |
| Ιρλανδία | +14% |
| Ισπανία | +15% |
| Ελλάδα | +25% |
| Πορτογαλία | +28% |
Η Επιτροπή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου