.
Τετάρτη 10 Σεπτεμβρίου 2008
Μακριά από τη μιζέρια της Ελλάδας...
Παρασκευή 25 Απριλίου 2008
Το νερό σαν βασανιστήριο
.
«Ο εικονικός πνιγμός είναι βασανιστήριο. Ο βασανισμός είναι έγκλημα του διεθνούς δικαίου»
Ρομπ Φρίερ, ερευνητής της Διεθνούς Αμνηστίας για τις ΗΠΑ.
Πείτε όχι στη τρομοκρατία και όχι στις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο όνομα του "πολέμου κατά της τρομοκρατίας" στο:
http://www.unsubscribe-me.org
Πέμπτη 24 Απριλίου 2008
Η Ελλάδα είναι μακριά από το Κιότο
.
Η Επιτροπή
Συμμόρφωσης της Συνθήκης- Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή με απόφασή της που εκδόθηκε στις 17 Απριλίου, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα δεν έχει συμμορφωθεί με τις υποδείξεις της και αποφάσισε να επιβάλλει ως ποινή την απαγόρευση συμμετοχής της χώρας στους προβλεπόμενους ευέλικτους μηχανισμούς του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να υποβάλει νέο σχέδιο για ένα ολοκληρωμένο και αξιόπιστο σύστημα καταγραφής εκπομπών αερίων ρύπων εντός τριών μηνών, το οποίο θα συζητηθεί κατά την επόμενη συνεδρίαση της Επιτροπής. Εφόσον γίνει δεκτό, η Ελλάδα θα ενταχθεί και πάλι στους μηχανισμούς του Πρωτοκόλλου (με καθυστέρηση όμως πιθανότατα ενός ακόμη τριμήνου) και οι ελληνικές βιομηχανίες θα μπορέσουν να συμμετέχουν και πάλι στο εμπόριο δικαιωμάτων αερίων του θερμοκηπίου. Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα από τις 141 που μετέχουν στο Πρωτόκολλο του Κιότο, η οποία αντιμετωπίζει κυρώσεις από την Επιτροπή Συμμόρφωσης της Συνθήκης- Πλαίσιο του ΟΗΕ.
Οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν την πρόθεση να στείλουν προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα - πρώτη φάση της διαδικασίας που μπορεί να οδηγήσει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο - ζητώντας εξηγήσεις για τους λόγους που δεν έχει εκπονηθεί ένα αξιόπιστο σύστημα καταγραφής των αερίων ρύπων των ελληνικών βιομηχανιών σε εφαρμογή του Πρωτόκολλου του Κιότο που είναι πλέον κοινοτική νομοθεσία. Από το κατά πόσο θα κριθούν ικανοποιητικές οι ελληνικές απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα της Επιτροπής, θα εξαρτηθεί αν θα συνεχιστεί η διαδικασία για να καταλήξει τελικά στο η Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παίζει ηγετικό ρόλο στις διεθνείς διαπραγματεύσεις για τον περιορισμό των ατμοσφαιρικών ρύπων και η επιπλοκή με την Ελλάδα τραυματίζει την αξιοπιστία της και αδυνατίζει σημαντικά τη θέση της. Το ίδιο το γεγονός της αποβολής της Ελλάδας από το μηχανισμό του Κιότο και η κόντρα που ξέσπασε στη συνέχεια μεταξύ του υπουργού ΠΕΧΩΔΕ κ. Σουφλιά και του αρμόδιου επιτρόπου κ. Δήμα δείχνει την προχειρότητα αλλά και την εσωστρέφεια με την οποία οι αρμόδιες υπηρεσίες στην Ελλάδα διαχειρίζονται υποθέσεις με μεγάλο διεθνές βάρος.
Τι είναι όμως το Πρωτόκολλο του Κιότο;
Υπερθέρμανση του πλανήτη (Global Warming) λέγεται η τάση για αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της Γης που παρατηρείται τα τελευταία 100 χρόνια. Σύμφωνα με την κρατούσα επιστημονική αντίληψη, σημαντικό ρόλο σε αυτό έχουν παίξει οι ανθρώπινες δραστηριότητες, κυρίως με την εκπομπή αερίων που συνεισφέρουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, όπως διοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο. Υπάρχουν βέβαια αρκετές αντίθετες απόψεις στην επιστημονική κοινότητα που αμφισβητούν ακόμη και τα στοιχεία για αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, αλλά κυρίως την απόδοση του φαινόμενου στα αέρια που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Προτείνονται διαφορετικές εξηγήσεις, όπως αυξημένο επίπεδο ηλιακής ακτινοβολίας, φυσιολογική κυκλική κλιματική διακύμανση και άλλα άγνωστα αίτια.
Το Πρωτόκολλο του Κιότο προέκυψε από τη Σύμβαση-Πλαίσιο για τις Κλιματικές Αλλαγές που είχε υπογραφεί στη Διάσκεψη του Ρίο, τον Ιούνιο του 1992, από το σύνολο σχεδόν των κρατών και η Ελλάδα κύρωσε τη Σύμβαση αυτή, κάνοντάς την νόμο του Κράτους, τον Απρίλιο του 1994. Στόχος της Σύμβασης είναι “η σταθεροποίηση των συγκεντρώσεων των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, σε επίπεδα τέτοια ώστε να προληφθούν επικίνδυνες επιπτώσεις στο κλίμα από τις ανθρώπινες δραστηριότητες”. Το Πρωτόκολλο του Κιότο αφορά των έλεγχο των εκπομπών έξι αερίων που θεωρείται ότι συνεισφέρουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου:
• του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) (βλ. Πίνακα 1 και 2)
• του μεθανίου (CH4)
• του πρωτοξειδίου του αζώτου (N2O)
• των υδροφθορανθράκων (HFC)
• των υπερφθοριωμένων υδρογονανθράκων (PFC)
• του εξαφθοριούχου θείου (SF6).
Τα κράτη που υπέγραψαν και επικύρωσαν το Πρωτόκολλο του Κιότο ανέλαβαν την υποχρέωση να ελέγξουν τις εκπομπές των παραπάνω ρύπων σε επίπεδα που καθορίζονται για κάθε χώρα ξεχωριστά (σε σχέση με το επίπεδο εκπομπών το 1990). Όπως φαίνεται στον Πίνακα 3, τις μεγαλύτερες μειώσεις ανέλαβαν να κάνουν η Ευρωπαϊκή Ένωση (3η παγκοσμίως στην εκπομπή CO2) με 8%, οι ΗΠΑ (1η στην εκπομπή CO2) με 7% και Καναδάς και Ιαπωνία με 6%. Η Ρωσία (4η στην εκπομπή CO2) υποχρεώνεται να κρατήσει τα ίδια επίπεδα εκπομπών (μεταβολή 0%) και οι αναπτυσσόμενες χώρες όπως για παράδειγμα η Κίνα (2η στην εκπομπή CO2) και Ινδία (5η στη εκπομπή CO2) απαλλάσσονται από κάθε υποχρέωση ελέγχου. Το τελευταίο αποτέλεσε σημείο τριβής με τις ΗΠΑ, οι οποίες δεν επικύρωσαν το πρωτόκολλο, διότι διαφωνούσαν με την πλήρη απαλλαγή των αναπτυσσόμενων χωρών. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση τέθηκαν ξεχωριστοί στόχοι για κάθε χώρα και η Ελλάδα ανέλαβε τη υποχρέωση να περιορίσει την αύξηση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από το 1990 ως τα έτη 2008-2012 (μέσος όρος) στα όρια του +25 % (βλ. Πίνακα 4). Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, μέχρι το 2000 οι εκπομπές της χώρας μας είχαν ήδη αυξηθεί κατά 23,4%, ενώ σύμφωνα με τις προβλέψεις, η αύξηση των εκπομπών κατά το 2010 θα ανέρχεται στο +35,8%.
Το Πρωτόκολλο του Κιότο πέρα από τα μέγιστα όρια εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που επιβάλλει για κάθε χώρα, προβλέπει τρεις μηχανισμούς που βασίζονται στην αγορά:
1. Διαπραγμάτευση δικαιωμάτων εκπομπών
Μία βιομηχανικά αναπτυγμένη χώρα που έχει μειώσει τις εκπομπές της πέραν των αρχικών στόχων που προβλέπει το Πρωτόκολλο, μπορεί να “πουλήσει” αυτή την επιπλέον μείωση σε άλλη χώρα που αντιμετωπίζει δυσκολίες στο να πετύχει το στόχο της.
2. Δημιουργία ενός “Μηχανισμού Καθαρής Ανάπτυξης”
Ο τελικός στόχος αυτού του μηχανισμού είναι οι αναπτυσσόμενες χώρες να αναπτύξουν καθαρές τεχνολογίες για να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Ο Μηχανισμός Καθαρής Ανάπτυξης παρέχει κίνητρα έτσι ώστε οι βιομηχανικά αναπτυγμένες χώρες να χρηματοδοτήσουν προγράμματα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στις αναπτυσσόμενες χώρες. Έτσι, μια βιομηχανικά αναπτυγμένη χώρα, αντί να μειώσει τις δικές της εκπομπές, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των εκπομπών σε κάποια φτωχότερη χώρα όπου η μείωση αυτή είναι ευκολότερη και φθηνότερη.
3. Εφαρμογή προγραμμάτων από κοινού
Παρεμφερές εργαλείο με τον Μηχανισμό Καθαρής Ανάπτυξης. Σε αντίθεση όμως μ’ αυτόν αφορά όχι τις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά μόνο εκείνες που έχουν δεσμευτεί σε μειώσεις μέσω του Πρωτοκόλλου του Κιότο (όπως π.χ. οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης).
Το Πρωτόκολλο του Κιότο έχει επικριθεί για την «χαλαρή» αντιμετώπιση των χωρών που ξεπερνούν τα όρια που τους τέθηκαν. Πέρα από το θέμα του γοήτρου, δεν προβλέπονται συγκεκριμένες οικονομικές ποινές (τέτοιες υπάρχουν μόνο για τα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, λόγω παραβίασης της κοινοτικής νομοθεσίας η οποία έχει ενσωματώσει το Πρωτόκολλο του Κιότο), μόνο εξαίρεση από τους παραπάνω τρεις μηχανισμούς και επιβολή μεγαλύτερων μειώσεων εκπομπών ρύπων σε επόμενη φάση του προγράμματος. Κυρίως όμως η κριτική επικεντρώνεται στο ότι είναι «πολύ λίγο, πολύ αργά» για να έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα. Παρόλα αυτά είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
Στην Διακήρυξη της Ουάσιγκτον το 2007, οι κυβερνήσεις του Καναδά, Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας, Ιαπωνίας, ΗΠΑ, Ρωσίας, Μ. Βρετανίας, Κίνας, Ινδίας, Βραζιλίας, Μεξικό και Ν. Αφρικής συμφώνησαν κατ’ αρχήν σε ένα διάδοχο σύστημα του Πρωτόκολλου του Κιότο, που θα περιλαμβάνει και τις αναπτυσσόμενες χώρες και που θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ μέχρι το 2009. Στόχος είναι η μείωση των εκπομπών CO2 στο μισό μέχρι το 2050.
ΠΙΝΑΚΕΣ
Πίνακας 1 και 2. Το αέριο που συνεισφέρει περισσότερο στο φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) και παρακάτω φαίνονται οι εκπομπές του ανά χώρα και ανά ομάδα χωρών (αναπτυγμένες – αναπτυσσόμενες) για το έτος 2004:
Εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα το έτος 2004
ΘΕΣΗ ΧΩΡΑ ΕΚΠΟΜΠΕΣ CO2 (ΧΙΛ. ΤOΝ. ΑΝΘΡΑΚΑ) 1 ΗΠΑ 1,650,020 2 ΚΙΝΑ 1,366,554 3 ΡΩΣΙΑ 415,951 4 ΙΝΔΙΑ 366,301 5 ΙΑΠΩΝΙΑ 343,117 6 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 220,596 7 ΚΑΝΑΔΑΣ 174,401 8 Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ 160,179 9 ΚΟΡΕΑ 127,007 10 ΙΤΑΛΙΑ 122,726 40 ΕΛΛΑΔΑ 26,374
Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα το έτος 2004 για τις αναπτυγμένες και τις αναπτυσσόμενες χώρες φαίνεται πιο κάτω
ΕΚΠΟΜΠΕΣ CO2 (ΧΙΛ. ΤOΝ. ΑΝΘΡΑΚΑ) Αναπτυγμένες χώρες 3,982,000 Αναπτυσσόμενες χώρες 3,691,000
Πίνακας 3. Προβλέπεται ο εξής καταμερισμός ευθυνών ανά χώρα (διαφορές επιπέδων εκπομπών από το 1990 ως το 2008-2012)
ΧΩΡΑ ΟΡΙΟ Ευρωπαϊκή Ένωση (των 15), Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Τσεχία -8% ΗΠΑ -7% Καναδάς, Ιαπωνία, Ουγγαρία, Πολωνία -6% Κροατία -5% Νέα Ζηλανδία, Ουκρανία, Ρωσία 0% Νορβηγία +1% Αυστραλία +8% Ισλανδία +10%
Πίνακας 4. Ο συνολικός στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η μείωση των εκπομπών κατά 8% αλλά κάθε χώρα μέλος έχει το δικό της μερίδιο ευθύνης. Ο επιμερισμός των υποχρεώσεων ανάμεσα στα κράτη μέλη παρουσιάζεται στο παρακάτω πίνακα:
ΧΩΡΑ ΟΡΙΟ Λουξεμβούργο -28% Γερμανία, Δανία -21,5% Αυστρία -13% Βρετανία -12,5% Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Τσεχία -8% Βέλγιο -7% Ιταλία -6,5% Ουγγαρία, Πολωνία, Ολλανδία -6 Γαλλία, Φινλανδία 0% Σουηδία +5% Ιρλανδία +14% Ισπανία +15% Ελλάδα +25% Πορτογαλία +28%
Δευτέρα 14 Απριλίου 2008
Πικρές Αλήθειες
.
Ο πολίτης συναισθάνεται την κατάφωρη αδικία της άνισης συμπεριφοράς, σημειώνοντας ότι την ώρα που απλοί πολίτες σύρονται στα δικαστήρια για την παραμικρή πολεοδομική παράβαση, πολιτικοί (ενν. Σουφλιάς;) και επιχειρηματίες (ενν. Κυριακού;) μένουν στο απυρόβλητο για ασύγκριτα μεγαλύτερες παρανομίες.
Πώς να νιώσει ο πολίτης την ίδια στιγμή που υπάρχει τηλεοπτική επιχείρηση (ενν. Alter) που τεκμηριωμένα κατηγορείται για έκδοση πλαστών τιμολογίων και η υπόθεση κουκουλώνεται.
Πώς να νιώσει ο πολίτης ότι τον υπολογίζει το σύστημα όταν χάνεται στον κυκεώνα των υπηρεσιών, της εφορίας, της πολεοδομίας, της πιο απλής δημόσιας υπηρεσίας.
Νομίσαμε ότι όλη η ιστορία της διαφθοράς έχει να κάνει με πέντε νταβατζήδες για να αντιληφθούμε στην συνέχεια επί των ημερών μας και από δικά μας στελέχη ότι όλο το σύστημα έχει δομηθεί σαν φυτώριο διαφθοράς.
Εμείς πρώτοι κατηγορούσαμε το ΠΑΣΟΚ όταν με υπεροψία παρέπεμπε τα μεγάλα σκάνδαλα των ημερών του στη Δικαιοσύνη ή όταν έφτιαχνε επιτροπές επί επιτροπών που απλώς συσκότιζαν τις καταστάσεις Δεν ξέρω αν μπορώ να ισχυριστώ ότι εμείς πράττουμε διαφορετικά. Δεν το λέω εγώ, είναι η πραγματικότητα.
Ο ασφαλιστικός νόμος βρίσκεται αντιμέτωπος με σφοδρές κοινωνικές συγκρούσεις χωρίς να πρόκειται για τη τελική μεταρρύθμιση. Οσα νομοσχέδια και να ψηφιστούν δεν πρόκειται να εφαρμοστούν, εάν η κοινωνία δεν τα αποδεχτεί.
Οι μεγάλοι μεταρρυθμιστές ενέπνευσαν έναν ευρύτερο κοινωνικό χώρο για να πετύχουν. Οπότε μέχρι στιγμής τουλάχιστον δεν μπορούμε να επαιρόμαστε ότι ανήκουμε σε αυτούς.
Σάββατο 12 Απριλίου 2008
Τυφλή Δικαιοσύνη
.
Διαβάζω το πολύ καλό άρθρο του Καρκαγιάννη στην Καθημερινή για την συνεχιζόμενη οδύσσεια της κ. Τσέκου, που από την παραμονή των Χριστουγέννων κρατείται στις φυλακές. Γράφει ο κ. Καρκαγιάννης για τον κ. Ζαχόπουλο και την κατάθεσή του η οποία "καίει" την προφυλακισμένη κατηγορούμενη για εκβιασμό και επικεντρώνει το άρθρο του στο ότι "γύρισε από τον άλλο κόσμο ίδιος με αυτόν που έφυγε, χωρίς τον συγκλονισμό της στιγμής όπου του αποκαλύφθηκε η αλήθεια και αποφάσισε να θέσει τέρμα σε όλα. Ενα εγωιστικό ανθρωπάκι που απαρνούμενο το μεγαλείο της απόπειράς του προσπαθεί να επιβιώσει μαζί με όλες τις ψευτιές και τις συμβατικότητες, στις οποίες και έζησε." Σε άλλο σημείο του άρθρου του γράφει ότι "Αν στη σχέση αυτή υπήρξε εκβίαση, προέρχεται και από τις δύο πλευρές και κυρίως του Χρ. Ζαχόπουλου, που η δύναμη της θέσης του και πιθανότατα οι υποσχέσεις που είχε την εξουσία να σκορπάει, ασκούσαν τον πολύ γνωστό και ευρύτατα διαδεδομένο φαλλοκρατικό εκβιασμό. Απορώ γιατί οι δικαστές παραβλέπουν αυτή την πλευρά και δεν την ερευνούν."
Η αλήθεια είναι ότι όλο και περισσότερο τον τελευταίο καιρό, αποφάσεις και πρακτικές της Δικαιοσύνης προκαλούν απορία και δυσφορία. Είναι πρόσφατη η άσκηση πειθαρχικής δίωξης κατά του προέδρου της Ενωσης Εισαγγελέων κ. Μπάγια από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου ο οποίος σε συνέντευξή του στα «Νέα» είχε κάνει λόγο για αναξιοκρατικές κρίσεις δικαστικών λειτουργών, ενώ για την υπόθεση των υποκλοπών είχε αναφέρει ότι υπήρξε αδικαιολόγητη αδράνεια των εισαγγελέων κατά το αρχικό στάδιο της έρευνας. Πράγματα που τάχει τούμπανο όλος ο κόσμος, αλλά η Δικαιοσύνη κρυφό καμάρι.
Όλο και περισσότερο συχνά επίσης, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) αποφαίνεται εναντίον του ελληνικού κράτους σε υποθέσεις, που αφού τελεσιδικήσουν στην Ελλάδα μεταφέρονται μετά από προσφυγές ιδιωτών, για εκδίκαση στο ΕΔΔΑ.
Μια πρόσφατη γνωστή υπόθεση, αφορά τους δημοσιογράφους Λιοναράκη και Βασιλάκη, οι οποίοι δέχτηκαν πολυάριθμες πανομοιότυπες αγωγές (κατά το πρότυπο του Λεπέν στη Γαλλία) από μέλη του Δικτύου 21 για σχόλια που ο δεύτερος έκανε σε ραδιοφωνική εκπομπμή του πρώτου και που αφορούσαν μέλη του Δικτύου 21 που αναμείχθηκαν στην υπόθεση Οτσαλάν. Παρά το γεγονός ότι οι 21 αγωγές ήταν πανομοιότυπες, η Ελληνική Δικαιοσύνη δεν δέχτηκε να τις συνεκδικάσει αλλά μεγιστοποίησε την οκταετή ταλαιπωρία των δύο δημοσιογράφων εξουθενώνοντας τους οικονομικά και αναγκάζοντας τον Βασιλάκη στην υπογραφή μιας κατάπτυστης ομολογίας μετανοίας, που ξεσήκωσε σάλο και που σε μια σοβαρή χώρα θα προκαλούσε έρευνες και διώξεις για τον τρόπο που αποσπάσθηκε. Επιδικάστηκαν εξοντωτικές αποζημιώσεις, ακόμη και για ένα ανυπόγραφο κείμενο μιας εφημερίδας στην οποία ο Βασιλάκης ποτέ δεν εργάστηκε, και παρά την έγγραφη κατάθεση του εκδότη - διευθυντή της ότι ο δημοσιογράφος δεν έχει καμιά σχέση με το εν λόγω δημοσίευμα. Σχεδόν σαρκαστικά αναφέρει το ΕΔΔΑ στην απόφασή του με τη οποία δικαιώνει τους δημοσιογράφους, ότι "τα εθνικά δικαστήρια ουδόλως διέκριναν μεταξύ «πραγματικών περιστατικών» και «αξιολογικών κρίσεων»", ενώ ο Άρειος Πάγος αν και είχε στη διάθεσή του όλα τα αναγκαία στοιχεία για να εξετάσει το βάσιμο αίτησης αναίρεσης που υποβλήθηκε από τους εναγόμενους, την απέρριψε εφαρμόζοντας "μία υπερβολικά τυπολατρική προσέγγιση, η οποία εν προκειμένω εμπόδισε τον προσφεύγοντα από το να τύχουν οι αιτιάσεις του μιας επί της ουσίας εξέτασης εκ μέρους του Αρείου Πάγου". Επί της ουσίας το ΕΔΔΑ έκρινε (το αυτονόητο) ότι τα σχόλια για υποθέσεις δημοσίου ενδιαφέροντος, όσο δριμεία ή καυστικά και να είναι, προστατεύονται από την ελευθερία της έκφρασης.
Τι συμβαίνει λοιπόν με την Ελληνική Δικαιοσύνη; Υπάρχει όντως κάποιο πρόβλημα με τον τρόπο που λειτουργεί ή απλά το "κοινό περί δικαίου αίσθημα" παραπλανείται συχνά διότι τα πολύπλοκα στοιχεία μιας υπόθεσης δεν γίνονται γνωστά στο ευρύ κοινό; Σαφώς και αυτό συμβαίνει πολλές φορές, αλλά η συχνότητα με την οποία τελεσίδικες αποφάσεις ανατρέπονται σε διεθνή δικαστήρια, δείχνει ότι δεν είναι μόνο αυτό. Απλά κατά τη γνώμη μου, τα ίδια φαινόμενα που ταλανίζουν όλη την ελληνική κοινωνία δεν αφήνουν ανεπηρέαστη και τη Δικαιοσύνη. Επιστημονική ανεπάρκεια, κρατική παρέμβαση, κομματική υποτέλεια, διαφθορά, προσωπικές "απόψεις" που χρωματίζουν ανεπίτρεπτα τις δικαστικές αποφάσεις και άλλες αντιεπαγγελματικές πρακτικές είναι χαρακτηριστικά που ενδημούν και στη Δικαιοσύνη. Το αποτέλεσμα είναι αυτό που βλέπουμε δυστυχώς πολύ συχνά κι έτσι ένας από τους τελευταίους σχετικά αλώβητους θεσμούς στην Ελλάδα χάνει γοργά την αξιοπιστία του. Το θέμα είναι με ποιό τρόπο μπορεί να διορθωθεί η κατάσταση. Το πρώτο βήμα για την επίλυση ενός προβλήματος είναι η διάγνωσή του. Αντί λοιπόν για την αφορμή για την άσκηση διώξεως εναντίον του κ. Μπάγια, οι δηλώσεις του μάλλον θα έπρεπε να αποτελέσουν την αρχή μιας ειλικρινούς συζήτησης και μέσα στους κόλπους της Δικαιοσύνης για το πως μπορεί να διορθωθεί η κατάσταση πριν είναι πολύ αργά.
Σάββατο 5 Απριλίου 2008
Εθνικισμός και Μακεδονία - Μέρος 2ο
.
Κάτω από το πρίσμα των παραπάνω, η διαφορά ανάμεσα σε Ελλάδα και ΦΥΡΟΜ για το όνομα, είναι ευκολότερο να γίνει κατανοητή σαν αυτό που πραγματικά είναι. Μια σύγκρουση ανάμεσα σε δύο πολιτιστικούς εθνικισμούς για τα σύμβολα και την ιστορία. Για την διεθνή κοινότητα είναι παντελώς άσχετο το ποιος είναι απόγονος του Μ. Αλεξάνδρου (άλλωστε μετά από τόσες χιλιάδες χρόνια, όλοι είναι απόγονοι όλων) ή το αν οι αρχαίοι Μακεδόνες είχαν Ελληνική συνείδηση ή όχι και οι ανάλογοι ισχυρισμοί προκαλούν θυμηδία και απορία, διότι απολύτως ουδεμία σχέση έχουν με το δικαίωμα ύπαρξης ενός κράτους ή με την ονομασία του. Οι δυτικοί βλέπουν τα πράγματα μέσα από το πρίσμα του πολιτικού εθνικισμού τους, ενώ οι βαλκάνιοι με τον εθνοτικό εθνικισμό με τον οποίον έχουν γαλουχηθεί, θεωρούν ότι αν αποδείξουν την «ιστορική συνέχεια» και την αυτοχθονία κέρδισαν το δικαίωμα της ύπαρξης και της ονομασίας.
Η Ελληνική εθνική ταυτότητα, από την εποχή του Παπαρρηγόπουλου, θεμελιώνεται στη θεώρηση της αρραγούς ιστορικής συνέχειας του Ελληνισμού από την Αρχαία Ελλάδα ως την σύγχρονη εποχή. Η Μακεδονία του Φιλίππου και του Αλέξανδρου είναι σημαντικό στοιχείο αυτής της συνέχειας. Η διεκδίκησή της συνεπώς από την ΦΥΡΟΜ, απειλεί να δημιουργήσει ένα σημαντικό κενό σ’ αυτή τη συνέχεια. Από την άλλη πλευρά όμως, η αλήθεια είναι ότι γενιές στην ΦΥΡΟΜ μεγάλωσαν με τις ιδέες του εθνοτικού «Μακεδονισμού» τους και τελευταία η σύνδεση αυτού του εθνοτισμού με την Αρχαία Μακεδονία έγινε πολύ πιο στενή απ΄ότι ήταν. Σήμερα είναι ένα έθνος που οικοδόμησε, έστω και πρόσφατα, την ύπαρξη του με τα ίδια υλικά, όπως οι υπόλοιποι λαοί των Βαλκανίων. Και σε αυτά τα υλικά δεν υπάρχει copyright, ενώ όπως αναφέραμε πιο πάνω, ούτως ή άλλως η επιστημονική ιστορική αλήθεια, γίνεται επιλεκτικά αποδεκτή από τους φορείς του πολιτιστικού εθνικισμού. Το να σταματήσουν να θεωρούν τους εαυτούς τους «Μακεδόνες», είναι ισοδύναμο με την κατεδάφιση της εθνικής τους ταυτότητας, αφού αυτή στηρίχθηκε όχι στις αρχές του πολιτικού αλλά του πολιτιστικού εθνικισμού. Κάτι τέτοιο γι’ αυτούς είναι το ίδιο απαράδεκτο όσο ήταν για τους Έλληνες του 19ου αιώνα οι απόψεις του Φαλμεράγιερ. Και ανεξάρτητα από το πώς το βλέπουμε εμείς μέσα από το πρίσμα του δικού μας πολιτιστικού εθνικισμού, ο δικός τους εθνικισμός στα μάτια οποιουδήποτε τρίτου παρατηρητή, ούτε λιγότερο «αυθεντικός» ούτε λιγότερο «αληθινός» μπορεί να είναι, από τη στιγμή που το αποτέλεσμά του, η υποκειμενική εθνική συνείδηση και αυτοπροσδιορισμός, είναι το ίδιο υπαρκτή και αληθινή. Η σημερινή κοινωνική ανθρωπολογία γενικά δέχεται ότι το έθνος είναι μια φαντασιακή κοινότητα (με την έννοια του Anderson στο Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism) και ότι αυτό που έχει σημασία είναι ο τρόπος που τα μέλη της βλέπουν αυτή την κοινότητα και την διαχωρίζουν από τον υπόλοιπο κόσμο (τον Άλλον). Αν θεωρείς ότι είσαι Μακεδόνας, είσαι, ό,τι και αν λέει οποιοσδήποτε άλλος.
Στο σημερινό κόσμο, μαζί με το δικαίωμα αυτοδιάθεσης των λαών, υπάρχει και το δικαίωμα του συλλογικού αυτοπροσδιορισμού κατοχυρωμένο από το Διεθνές Κείμενο της Κοπεγχάγης του 1991 (από την τέως ΔΑΣΕ, και νυν ΟΑΣΕ) με υπογραφή και της Ελλάδας. Γι’ αυτό είναι τόσο δύσκολο να πείσει η Ελλάδα την Διεθνή Κοινότητα για το δίκαιο των θέσεών της και ο μόνος λόγος που υπάρχουν σήμερα διαπραγματεύσεις για την ονομασία της ΦΥΡΟΜ, είναι η δυνατότητα που έχει η Ελλάδα για άσκηση βέτο σε διαφόρους οργανισμούς, κάτι που όμως, όπως σοφά έχει ειπωθεί, είναι πολύ πιο αποτελεσματικό σαν βραχυπρόθεσμη απειλή παρά σαν μακροπρόθεσμη υλοποίηση. Άλλωστε η διαιώνιση της αντιπαράθεσης ανάμεσα στις δύο χώρες, το μόνο που θα πετύχει είναι η τροφοδότηση του εθνικού μύθου των γειτόνων με μια ακόμη ιστορία θυματοποίησης τους από την Ελλάδα και θα αποξενώσει τους δύο λαούς με ζημία και για τις δύο χώρες..
Τι μπορεί όμως να κάνει η Ελλάδα που δικαίως ή αδίκως ανησυχεί για τη χρήση στο μέλλον του ονόματος «Μακεδονία» από την ΦΥΡΟΜ; Πολύ λίγα φοβούμαι. Όποια ονομασία και να συμφωνηθεί, παντού στον κόσμο το γειτονικό κράτος θα εξακολουθήσει να αναφέρεται σαν «Μακεδονία» και η κυρίαρχη εθνότητά του σαν «Μακεδονική». Πλανάται όποιος νομίζει ότι μπορεί να υπαγορεύσει σε άλλα κράτη πως θα αποκαλούν κάποιο τρίτο κράτος ή στους πολίτες αυτού του κράτους πως θα αυτοαποκαλούνται. Εκτός και αν κάποιοι είναι έτοιμοι να πάρουν τα όπλα και να εκστρατεύσουν προς το Βορρά (θέση ακραία αλλά τουλάχιστον πιο ξεκάθαρη και συνεπής με τα ισχύοντα στον διεθνή χώρο, όπου μόνον είτε η δύναμη των όπλων είτε η διαπραγμάτευση και η αμοιβαία υποχώρηση οδηγούν σε μία κάποια λύση), είναι αστείο να λέμε ότι «δεν παραχωρούμε» «δεν χαρίζουμε» το όνομα Μακεδονία σε κανέναν, γιατί απλούστατα κανένας δε θα μας ρωτήσει και κανένας δε θα μας χρίσει ονοματοδότες κανενός.
Εκτός λοιπόν και αν επιθυμούμε ουσιαστικά ακόμα μία ήττα με το μανδύα της αδιάλλακτης στάσης (κάτι πάντως που εμφανώς η κοινωνία που ζούμε προτιμά σε μια σειρά από εθνικά θέματα, για να μην πούμε σε όλα, αποτέλεσμα και αυτό της αδιέξοδης και ξεπερασμένης κοσμοαντίληψης που καλλιεργείται στους πολίτες από παιδιά), το βάρος των διαπραγματεύσεων θα πρέπει να το δώσουμε όχι τόσο στο όνομα όσο στην διασφάλιση της επιρροής στο γειτονικό κράτος και στην αποτελεσματική αντιμετώπιση και κατά το δυνατόν αφαίρεση του αλυτρωτικού παράγοντα (1) από την οικοδόμηση του γειτονικού εθνικού κράτους, από τους μύθους, την ιστορική αφήγηση και τα σύμβολα που στηρίζουν τον δικό τους πολιτιστικό εθνικισμό.
(1) Στα μάτια του γράφοντα, οι «φόβοι» για τον αλυτρωτισμό των βορείων γειτόνων μας είναι φοβίες χωρίς καμία βάση, αφορούν ένα αλυτρωτισμό γραφικής φύσεως, παρόμοιο με την δική μας Κόκκινη Μηλιά. Η χάραξη των συνόρων, ακόμη και στη σημερινή εποχή, αντλεί τη νομιμοποίησή της από τα ήδη παραδεκτά και διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα και κάποιες φορές από την δημογραφική σύσταση της περιοχής. Πού λοιπόν μπορεί να στηριχθεί ο οποιοσδήποτε αλυτρωτισμός, αν οι «ανησυχούντες» δεν θεωρούν ότι πράγματι υπάρχει σημαντικά πολυπληθής μειονότητα με «σλαβομακεδονική» συνείδηση στην Ελληνική Μακεδονία και αυτή επιδιώκει την απόσχιση σύμφωνα με το παράδειγμα των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου; Σ’ ένα όνομα «αδειανό», ερήμην του λαού που κατοικεί στην περιοχή; Ένας τέτοιος ισχυρισμός θα ήταν γελοίος ακόμη και στα μάτια ενός ακραίου «πολιτιστικού εθνικιστή», γι αυτό και οι γραφικοί αλυτρωτιστές των Σκοπίων διανθίζουν την προπαγάνδα τους με τον ισχυρισμό ότι στην Ελληνική Μακεδονία ζουν «ένα εκατομμύριο (σλαβο)μακεδόνες». Αν δεν υιοθετούμε ένα τέτοιο αστείο ισχυρισμό, τι έχουμε να φοβηθούμε; Ένα λαό φάντασμα;
Εθνικισμός και Μακεδονία - Μέρος 1ο
.
Τα σημερινά εθνικά κράτη στηρίζουν και νομιμοποιούν την ύπαρξή τους στη ιδεολογία του εθνικισμού, με την όποια μορφή αυτή επικράτησε κάποια στιγμή σε κάθε συγκεκριμένη χώρα.
Στην Δυτική Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, τα εθνικά κράτη στηρίχθηκαν στον πολιτικό εθνικισμό, βασισμένο στον Διαφωτισμό, που δίνει βαρύτητα στο «κοινωνικό συμβόλαιο» και στα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα και υποχρεώσεις των ατόμων – υπηκόων. Το έθνος (nation) αντλεί την ταυτότητα και την ενότητά του από την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στα παραπάνω και όχι από κάποια κοινά εθνοτικά ή πολιτιστικά χαρακτηριστικά. Σαν αποτέλεσμα, το έθνος έχει πολιτική υπόσταση και είναι δημιούργημα της ελεύθερης βούλησης των ατόμων – μελών του, περιλαμβάνει δε όλους του πολίτες που ζουν μέσα στα όρια του εθνικού κράτους.
Από την άλλη μεριά, ο πολιτιστικός ή εθνοτικός εθνικισμός, γέννημα της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και βασισμένος στον Ρομαντισμό, στηρίζεται στα κοινά πολιτιστικά χαρακτηριστικά των πολιτών, στη γλώσσα, στην θρησκεία και στην καταγωγή, δηλαδή στην εθνότητα. Θεωρεί το έθνος σαν φυσική και εν πολλοίς μεταφυσική οντότητα, που μπορεί να τελεί «εν υπνώσει», να αφυπνίζεται, να έχει μια «ψυχή» και μια «αποστολή» και να υπάρχει ανεξάρτητα από τα «κύτταρά» του, δηλ. τους πολίτες. Η «Εθνική Γη» (Fatherland, Vaterland) έχει μια μυστικιστική αυτοτελή ύπαρξη στη «συλλογική συνείδηση» και ο αλυτρωτισμός είναι πολλές φορές άμεσα συνδεδεμένος με αυτή. Σαν αποτέλεσμα αυτής της θεώρησης, το έθνος συμπεριλαμβάνει μόνο όσους πληρούν τα εθνοτικά κριτήρια.και όπως θα μπορούσε να αναμένει κανείς, η ιστορική αφήγηση, οι γενεαλογικοί μύθοι καταγωγής και τα σύμβολα έχουν κεντρικό ρόλο στην ταυτότητα του έθνους. Αναπόφευκτα, η ιστορία σαν επιστήμη, αν δεν βολεύει, αμφισβητείται. Η εθνική ιστοριογραφία και η ιστορική επιστημονική αλήθεια συνήθως είναι δύο ετερόκεντροι κύκλοι που μόνο κατά τύχη τέμνονται.
Η δόμηση ενός εθνικού κράτους, σύμφωνα με τον πολιτικό εθνικισμό, είναι μια εθελοντική πολιτική διαδικασία ολοκλήρωσης, ενώ σύμφωνα με τον πολιτιστικό εθνικισμό είναι η ανάπτυξη και πραγμάτωση ενός προϋπάρχοντος στα άτομα – μέλη «εθνικού πυρήνα».
Η ιδεολογία που αποτέλεσε τη βάση της ύπαρξης των Βαλκανικών κρατών, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, είναι ο πολιτιστικός εθνικισμός. Σαν αποτέλεσμα της διασποράς των πληθυσμών στην Βαλκανική χερσόνησο, εθνοτικές ομοιογένειες σπάνια υπήρχαν μέσα στα δημιουργηθέντα εθνικά κράτη. Λαμβανομένης όμως υπ΄όψιν της φύσης του πολιτιστικού εθνικισμού, τέτοιες διαφορές στα όρια του εθνικού κράτους δύσκολα γίνονταν αποδεκτές. Σαν αποτέλεσμα, ανταλλαγές πληθυσμών, εθνοκαθάρσεις, παραβιάσεις ατομικών ελευθεριών, μη αναγνώριση της ύπαρξης μειονοτήτων και προσπάθεια αφομοίωσής τους αποτέλεσαν σημαντικό μέρος της ιστορίας των βαλκανικών κρατών ακόμη και σε περιπτώσεις που δεν υπήρχε περίπτωση χρήσης των διαφόρων μειονοτήτων από γειτονικά κράτη σαν όχημα αλυτρωτικών επιδιώξεων.
Η κοσμοαντίληψη που αναπτύχθηκε στους πολίτες των κρατών αυτών, με την γαλούχηση από την παιδική τους ηλικία στις διδαχές του πολιτιστικού εθνικισμού, σε συνδυασμό με την επιφανειακή μόνο επιρροή των αρχών του Διαφωτισμού, εξηγεί όσα κατά καιρούς συμβαίνουν σ’ αυτές τις χώρες. Στο όνομα της «εθνικής ομοιογένειας» πολλές φορές εγκλήματα παραβλέπονται ή δικαιολογούνται από τα ΜΜΕ και τους πολίτες, μειονότητες υφίστανται διακρίσεις ή και διωγμούς και πρόθυμα η ιστορία και η ονοματολογία προσαρμόζονται έτσι ώστε να εξυπηρετούνται οι αρχές στις οποίες στηρίζεται ο πολιτιστικός εθνικισμός. Στο «όνομα της πλειοψηφίας», ατομικά δικαιώματα μελών των μειοψηφιών καταπατούνται και θεωρείται περίπου λογικό και αναγκαίο αυτό από την πλειονότητα των πολιτών, αφού έτσι έχει διαμορφωθεί η κοσμοαντίληψή τους. (Πολλές φορές οι πολίτες αδυνατούν να κατανοήσουν ακόμη και ποια ακριβώς δικαιώματα είναι αυτά που καταπατούνται, όπως η ιστορία των ταυτοτήτων στην Ελλάδα τόσο αδρά ανέδειξε). Και όταν ο διεθνής περίγυρος και οι εξελίξεις δεν «υπακούουν» σε
αυτή την κοσμοαντίληψη και δεν «εξηγούνται» από αυτήν, ελλείψει εναλλακτικών ερμηνευτικών θεωριών και αντιλήψεων, τις οποίες η εθνική «παιδεία» εξοστρακίζει και δαιμονοποιεί, ο μόνος τρόπος για να μην καταρρεύσει το όλο οικοδόμημα είναι η επινόηση θεωριών συνομωσίας και μόνη δυνατή αντίδραση είναι η αμυντική περιχαράκωση και η φοβική συμπεριφορά απέναντι σε κάθε ξένο και καινούριο, που αναπόφευκτα οδηγεί στην περιθωριοποίηση και στην παθητική αποδοχή όσων αναγκαστικά ερήμην τους αποφασίζονται, ακόμη κι αν αυτή η παθητική αποδοχή είναι καμουφλαρισμένη σαν αδιάλλακτη ρητορεία.
(Συνεχίζεται)
